مجلس محل تصویب قوانین است؛ قانون‌نویسی در مراکز کارشناسی و پژوهشی انجام شود

قاسم جعفری، کارشناس مسائل سیاسی و نماینده سابق مجلس شورای اسلامی درباره اهمیت مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در رفع مشکلات امروز کشور و تأثیرگذاری بر اتخاذ صحیح تصمیم‌ها گفت: دنیای امروز بر مرکزیت علم می‌چرخد و آن روایتی که رهبر معظم انقلاب سال‌ها پیش خواندند؛ یعنی «العلم سلطان» معنایش همین است.

آن‌چه باعث اقتدار می‌شود گسترده‌تر شدن علم در حوزه‌های کاری مختلف بوده و در این راستا علم نباید در اختیار یک نفر باشد البته نباید فراموش کنیم که در هر مجموعه‌ای یک مدیر به نوعی از «شیخوخیت» نه به معنای سال‌خوردگی آن بلکه به معنای صاحب نظری باید دارای مرجعیت باشد.

وی ادامه داد: تأسیس مرکز پژوهش‌های مجلس اتفاق خوبی بود که رخ داد و از آنجا که مجلس محل قانون‌نویسی نیست بلکه جایی برای تصویب قانون است و قانون باید در جای دیگر چه به لحاظ ادبیات قانونی و کارهای کارشناسی نوشته شود، این مرکز تأسیس شد.

این کارشناس مسائل سیاسی در رابطه با ضرورت توجه به اندیشکده‌ها تأکید کرد: مثلاً قانون «مادر تحریم‌ها یا کاتسا» در جای دیگری و در اندیشکده‌های آمریکایی تدوین شد و در کنگره توسط کارشناسان ارائه شد و دیدیم که نمایندگان کنگره اصلاً حرف نمی‌زدند و فقط به صحبت‌های آن‌ها گوش می‌دادند و سپس تصویب می‌کردند. پس باید در جای دیگری مثل اندیشکده‌ها و اتاق‌های فکر بر روی قوانین کار شود و اگر کار کارشناسی روی آن صورت گیرد در آن صورت در صحن می‌تواند مطرح و مورد تصویب قرار گیرد که آن موقع قانون می‌تواند مفید باشد.

عضو سابق کمیسیون آموزش در رابطه با ارتقای سطح علمی نمایندگان مجلس پیشنهاد کرد: مرکز پژوهش‌ها نهادی است که باید امروز بیشتر تقویت شود و من زمانی‌که نماینده بودم پیشنهاد دادم که نمایندگان دو هفته در صحن و کمیسیون‌ها حضور داشته باشند و یک هفته را از صبح تا ظهر در مرکز پژوهش‌ها حضور داشته پیدا کنند تا طرح‌ها و لوایحی را که قرار است طی روزهای آینده به صحن آورده شود را مورد بررسی قرار دهند و با کارشناسان مربوطه بحث کنند تا از نظریات آن‌ها برای صحبت‌های عالمانه در مجلس استفاده کرده باشند و یک هفته هم در حوزه‌های انتخابی خودشان حضور به عمل آورند.

وی با ابراز تأسف از حضور کمرنگ برخی نمایندگان، گفت: متأسفانه جلسات صحن را فقط ۳۰ یا ۴۰ نفر می‌چرخانند و وقتی شما جلسات صحن را گوش می‌دهید صداها تقریباً آشناست و آن ۴۰ نفری هم که صحبت می‌کنند فقط به کمک مهارت بالای سخنرانی یاد گرفته‌اند که سخنرانی کنند و معلوم نیست چقدر مطالبی را که مطرح می‌کنند عالمانه است.

جعفری با بیان خاطره‌ای ادامه داد: ما به آدم‌هایی نیاز داریم که هم درست حرف بزنند و هم حضور درستی داشته باشند. مثلاً من خودم بارها دیده‌ام که برخی از نمایندگان مشغول صحبت کردن با تلفن همراهشان بودند و پس از پایان تماس نمی‌دانستند که الان باید ۲ رأی دهند و یا ۴ رأی! و حتی نماینده‌ای می‌پرسید که حالا من باید به چه چیزی رأی دهم؟ و با مزاح به نماینده همجوار خود می‌گفت حالا چون شما می‌گویی و یا به خاطر حرمت همسایگی ۲ رأی می‌دهم و یا اگر می‌گویی چهار من ۴ رأی می‌دهم. یعنی اصلاً آن نماینده در جریان جلسه و امور صحن نبود و مصداق آن شعر سعدی است که می‌گوید: «هرگز حدیث حاضر و غایب شنیده‌ای / من در میان جمع و دلم جای دیگر است».

این عضو سابق کمیسیون آموزش افزود: نکته بعدی این است که ملت ما نمایندگان خود را عالمانه انتخاب کنند و همانطور که رهبر معظم انقلاب تأکید کرده‌اند این مجلس است که جایگاه بین‌المللی کشور را تعیین می‌کند. یعنی نماینده مجلس باید دید بین‌المللی و ملی داشته باشد و هم باید قانونی را وضع بکند که در کنار در نظرگرفتن سود ملی، نفع منطقه‌ای را که منتخب آن است لحاظ کند.

وی با بیان این مطلب که من پیشنهاد می‌کنم افرادی که به عنوان نماینده انتخاب می‌شوند یک ماهی را آموزش ببینند، تصریح کرد: چون تا شروع دوره جدید مجلس سه ماه فرصت دارند و در این خصوص مرکز پژوهش‌ها می‌تواند نقش مهمی را ایفا کند، لذا این مرکز باید خیلی تخصصی‌تر از گذشته ورود پیدا کند.

کارشناس مسائل سیاسی نقش اندیشکده‌ها را در ارتقای جایگاه مجلس مهم دانست و در این خصوص گفت: امروز دنیا بر اساس همین اندیشکده‌ها اداره می‌شود و درد امروز کشور ما نبود اندیشکده‌های مفید و تخصصی است که می‌توانند مشکلات کشور را شناسایی کنند و به مدیران ما راهکار و نظر ارائه دهند و البته باید مدیران مدبری داشته باشیم که از این نظرات استفاده کنند.

وی در ادامه به ضرورت استفاده از نظر مشورتی سایر نهادهای علمی از سوی مرکز پژوهش‌ها اشاره کرد و افزود: همانطور که رهبری فرمودند، همه چیز در مرکز پژوهش‌ها جمع نشده است بلکه ممکن است در برخی موضوعات مراکزدیگر تخصصی‌تر روی یک موضوع کار کرده باشند و باید نمایندگان مجلس از آن‌ها استفاده کنند. مثلاً مرکز مطالعات و پژوهش‌های بنیادی انقلاب اسلامی که میته‌های مختلفی دارد و اعضای آن‌ها دارای سوابق مدیریتی و دانشگاهی هستند که دور هم جمع شده‌اند و در حوزه‌های مختلف تحقیق می‌کنند و ضروری است که نمایندگان و مدیران اجرایی ما از این مراکز استفاده کنند. حتی این مراکز می‌توانند به کمک مرکز پژوهش‌های مجلس بیایند. همچنین در این مورد روایتی از امام علی(ع) وجود دارد که می‌فرمایند: « مَنِ اسْتَبَدَّ بِرَأْيِهِ هَلَكَ، وَمَنْ شَاوَرَ الرِّجَالَ شَارَكَهَا فِي عُقُولِهَا» (كسى كه استبداد به رأى داشته باشد هلاک مى‌شود و آن كس كه با مردان بزرگ مشورت كند در عقل و خرد آن‌ها شريک مى‌شود.) و مرکز پژوهش‌ها اگر از علم سایر اندیشکده‌ها و دانشگاه‌ها استفاده کند در علم آن‌ها شریک خواهد شد.

وی در پایان پیشنهادی هم در خصوص تغییر نحوه جلسات دیدار نمایندگان با رهبر معظم انقلاب اسلامی ارائه داد و در این باره گفت: همچنین در مورد کیفیت دیدار باید بگویم که دیدارهای مجلس چیزی شبیه دیدارهای دانشجویان با ایشان باشد؛ یعنی ابتدا چند نماینده برای دقایقی نکاتی را مطرح کنند و این‌که فقط یک نفر صحبت کند خیلی شیوه خوبی نیست البته رئیس مجلس باید گزارش کلی ارائه دهد اما به سایر نمایندگان هم فرصت سخنرانی داده شود.