A+ R A-

" طایفه دیوانگان را اصنافی است ! "

" طایفه دیوانگان را اصنافی است ! " 

نویسنده : عبد الله طحاوی

مترجم : قاسم جعفری

منبع : الجزیره 

امروز در یکی از سایت ها مقاله ای متنوع را دیدم که به مقوله حماقت و جنون از دید  اجتماعی ، تاریخی ، حِکمی و عرفانی پرداخته بود . بر آن شدم  که آن را توام با تلخیص ترجمه کنم . 

• فرق حمق و جنون : 

حماقت در واقع خطای در انتخاب  وسیله و  راه است برای هدف و مقصود درست . اما جنون علاوه بر ناصوابی راه و وسیله ، خطای در هدف را هم در پی دارد. 

• ابن عبد ربه می گوید وقتی آدمی سخن برخی ( به ظاهر )  مجانین را می شنود در آن  نوازش گوش ، لذت بصر ، آرامش روح ، باروری عقل ، نجات از تنهایی  و انیس وحشت خود را می یابد . چنانچه گفته اند چه بسا غیر ماهری که هدف را بهتر نشانه رود  و چه بسا غیر عاقلی که سخنی حکیمانه بگوید. 

روزی اطرافیان صاحب منصبی گفتند ای ابا العباس !  دلیل آن که ما را رها کنی و در مجانین حاضر گردی چیست ؟ گفت از جمع آنان حکمت های فراوان می آموزم . 

مردم جنون پرست :

کسی جناب عتابی را در محل دروازه شام شهر بغداد دید که بدون آداب غذا می خورد ؛ گفتش که حیا نمی کنی ؟ پاسخ داد ؛ مگر خوردن یونجه در جمع گاوان شرم دارد ؟ ساعتی بعد برای اثبات حرفش مردم را جمع کرد و به آنان گفت به طرق مختلف روایت شده که جهنم بر کسی که زبانش به نوک دماغش برسد حرام است . آن جماعت زود باور !  همگی شروع به امتحان کردند.

قاضی ابن خلکان نقل کرده که ابو العبر هاشمی در  ابتدا شعرهای خوب و جدی می گفت ؛ وقتی مشاهده کرد که مردم به امثال ابو البحتری صله های بیشتری می دهند او نیز سرودن شعرهای هزل و احمقانه را پیشه کرد و چند برابر شعرای جدی گوی زمانش درامد کسب کرد. او می گوید از استادش چنین  آموخته  که همیشه واقعیت ها را وارونه بنماید تا برای رسیدن به مقصود کارساز افتد .مثلا صبحگاهان بگوید عصر به خیر و عصر هنگام  بالعکس. 

تحامق و تجانن : 

گاه افراد برای رسیدن به حق خود چاره ای جز دیوانه نمایی و تظاهر به حمق ندارند. ابن جوزی در باره فردی می نویسد ؛ طرف دعوایش را پیش حاکم برد و گفت : من رافضی و ناصبی ام . طرف دعوایم از طایفه جهمیه مجسمه مشبهه و جبریه است. او مدام حجاج بن زبیر که کعبه را بر سر علی بن ابوسفیان خراب کرد دشنام می دهد. و معاویة بن ابی طالب را لعن می کند . والی گفت : مانده ام از این همه آگاهی ات به علم انساب تعجب کنم و یا شناخت دقیقت به القاب افراد را بستایم . وی که ( گویا از شیعیان بود با زیرکی )به حاکم  گفت : این معلومات (  مشوش و نادرست ) تمام  آن چیزی است که نویسندگان شما به مردم می آموزند. 

حماقت اعتراضی : 

گاهی فردی برای آن که بتواند به راحتی علیه ظلم و ستم موجود حرف بزند رفتار دیوانگان در پیش گیرد .  حاکم نیشابوری در شرح حال حجاج حکایت کرده است که روزی به هنگام تفرج از پیرمردی پرسید ؛  حاکمان شما چگونه اند ؟ جواب داد همگی بد و ظالم و غاصب اموال مردمند . پرسید در باره حجاج چی می گویی ؟ پاسخ داد عراق تا به حال حاکمی بدتر از او ندیده است . خداوند او و عمالش را رسوا کند!  حجاج گفت  آیا می دانی که من حجاجم ؟ پیرمرد بی آن که از رو برود گفت من هم دیوانه بنی عجلم که  روزی دو بار هذیان می گوید . حجاج خندید و به او جایزه داد. 

جنون الهی :

در واقع افرادی که در مسیر سیر و سلوک قرار می گیرند ممکن است دچار چنین حالتی شوند . ترس از گرفتاری در ریا آنان را به این  وادی می کشاند . می گویند مجنون بنی عامر بارها با گریه شدید می خواند ؛  اگر این همه اشک برای غیر لیلی جاری شده باشد که قطعا بیچاره شده ام. البته برخی علما گفته اند قلب این گروه مالامال تاله ، توبه و اعراض از دنیا و پر از  محبت خداست ؛ به همین خاطر آنان را عقلای دیوانگان می نامند گر چه باید مراقب بود تا تنها در مرز شریعت از آنان تبعیت کرد. 

ابن خلدون متوفای ۸۰۸ هجری معتقد است باید دانست که دیوانگان عارف کسانی اند که شاید عقل معاش را از کف داده باشند اما چه بسا کشف حقیقت را تجربه کرده اند. 

سخن مترجم : 

ترجمه این متن بدان هدف بود که شاید دریچه ای از مسائل جامعه شناختی و روانشناسی را برای مخاطب بگشاید و آنچه از رفتار مردمان پیرامون خویش می بیند با نگاه اعتبار بنگرد اما تایید یا رد این مقوله تحقیق مستوفا می طلبد. از سویی باید توجه کرد که اولین بیمارستان بیماران روح و روان در اسلام سال ۹۵ هجری ، سده ۸ میلادی  تاسیس شده و حال آن که اروپاییان در قرن ۱۵ میلادی یعنی هفتصد سال بعد آن هم به تقلید از بیمارستان قاهره و بغداد چنین اقدامی را کرده اند.

نظرات/سوالات

  • هیچ نظری یافت نشد
لطفا برای ثبت نظر خود وارد شوید

چند رسانه ای

صوت: بحث و گفتگو دکتر جعفری در باب شبهات فرهنگی
صوت: گزارش صحن علنی دوشنبه 26 اسفند در مصاحبه با رادیو فرهنگ
صوت: نطق اضطراری آخر سال دکتر قاسم جعفری در مجلس
گزارش صحن علنی 25اسفند در مصاحبه با رادیو فرهنگ
گزارش صحن علنی شنبه 24 اسفند در مصاحبه با رادیو فرهنگ
گزارش صحن علنی 21 اسفند در مصاحبه با رادیو فرهنگ
گزارش بازدید دکتر قاسم جعفری از حوزه گیفان

آخرین مطالب

آمار بازدید

امروز
دیروز
بازدید کل
119
210
1622236
جمعه، 10 فروردين 1403

گالری تصاویر

No result...